De reAct-methode

e-Learning wordt vaak ingezet om de eigen organisatie te verbeteren. Maar er zijn ook organisaties bezig om het leren voor meer mensen in de wereld toegankelijk te maken. Deze goede initiatieven bieden wij hier graag een podium!

Lees hieronder de eerste case over 'De reAct-methode'

Het ‘re-activeren’ van leerlingen, die de school niet meer zien zitten

ReAct is een 2-jarig Europees project gericht op de ontwikkeling van een methode om drop outs weer aan het leren te krijgen. In Europa gaat het jaarlijks om 6 miljoen jongeren, ongeveer 14%, die vanwege negative ervaringen op school, thuis of elders, vroegtijdig de school verlaten. In de meeste gevallen gaat het om een mismatch tussen het formele curriculum en de visie en verwachtingen van de jongeren. Het probleem wordt vaak versterkt doordat zij ook het leren verleren en daardoor helemaal niets meer met school te maken willen hebben.

Er is heel wat gedaan om jongeren weer op het rechte pad te krijgen, maar de resultaten van de meeste formele programma’s zijn teleurstellend. In dit experiment is daarom voor een totaal andere benadering gekozen. De ‘reAct-methodologie’ richtte zich in de eerste plaats op het vergroten van de motivatie door een combinatie van samenwerkend leren, gebaseerd op creativiteit en autonomie, gekoppeld aan het gebruik van ICT.

Pilots

Er werden 2 pilots uitgevoerd in 6 landen met in totaal 350 leerlingen en 50 docenten. Elke pilot doorliep een aantal fasen:

Vertrouwd raken: het onderzoeken en leren kennen van een aantal ICT-tools en het leren kennen van andere deelnemers en hun interesses, zodat een groepsgevoel ontstaat.
Op samenwerking gericht, creatief project: De deelnemers vormden teams om hun eigen project uit te voeren in samenwerking met leerlingen van scholen uit andere landen. Het onderwerp, het product en de werkwijze werden door de leerlingen bepaald.
Ondersteuning en reflectie. Gedurende het hele proces werd door middel van reflectie de ontwikkeling van kritische denk- en metacognitieve vaardigheden bevorderd. De docenten ondersteunden de leerlingen in hun projecten en werden op hun beurt geadviseerd door de projectpartners in hun landen.
Presenteren van producten: Een pilot werd afgesloten door het presenteren van de (online) producten aan elkaar via internet, internationaal en lokaal.
Uiteindelijke integratie. Gedurende het hele traject werd gekeken naar de mogelijkheden om de ‘reAct’-methodiek te koppelen aan het bestaande curriculum als voorwaarde voor een duurzaam gebruik van de methodiek. De reAct benadering bleek zeer goed aan te sluiten bij de behoeften van scholen aan werkvormen voor de ontwikkeling van ‘transversale vaardigheden’ ( leren leren, sociale en maatschappelijke competenties, het nemen van initiatief en ondernemerschap, cultureel bewustzijn en culturele expressie).

Projectdoelstellingen

De belangrijkste doelstellingen van de reAct-benadering zijn:

[one_third] Een veranderde houding.
Leerlingen ruilen hun passieve houding in voor een actieve houding in hun eigen leerproces door samenwerkingsprojecten gebaseerd op eigen creativiteit en persoonlijke relevantie. [/one_third] [one_third] Open mind.
Leerlingen verbreden hun perspectief door de internationale dimensie van het project. Zij leren andere meningen en zienswijzen kennen van leeftijdsgenoten uit andere culturen in hun eigen project. Daarmee wordt het perspectief vergroot van de zin van leren. [/one_third] [one_third_last] Leer ze leren.
Dit gaat over de ontwikkeling van cognitieve vaardigheden en het kritische denkvermogen, die studenten in staat stellen onafhankelijk en autonoom om te gaan met sociale en werkgerelateerde eisen van de 21^e eeuw. [/one_third_last][clear]

Docenten werden in beide Pilots van tevoren getraind om zich de doelstellingen en principes van reAct eigen te maken en de ICT-tools te leren kennen en gebruiken.

De reAct methodiek

De methodiek baseert zich op internationaal onderzoek, ervaringen van de projectpartners, interviews met scholen, docenten en projectleiders, die met een innovatieve onderwijsaanpak hebben gewerkt. Daarnaast was er een literatuuranalyse van case studies rond alternatieve vormen van leren. De methodologie is vervolgens in gezamelijkheid fase-gewijs ontwikkeld en dit heeft geresulteerd in de ‘Richtlijnen voor de invoering van de reAct-methodiek’ (zie NL versie Methodological guidelines), een soort handboek om reAct in de praktijk te brengen

De volgende 7 principes spelen in de reAct-benadering een cruciale rol. Deze zijn gebaseerd op de ervaringen en observaties van verschillende verwante projecten en houden rekening met de lokale context. ICT wordt gezien als een essentiële factor, maar is geen doel op zich. Het is een middel voor een nieuwe en betere manier van leren voor de doelgroep en maakt participatie en zelforganisatie van leerlingen onder alle omstandigheden mogelijk. Dit zijn de principes:

[accordion_toggle title=”Vertrouwen”] Leerlingen en docenten moeten er zeker van zijn dat hun ideeën, bijdrages en commentaar zowel on- als offline met respect worden behandeld. Vertrouwen vergroot het zelfvertrouwen van studenten die wat leren betreft een slecht zelfbeeld hebben. [/accordion_toggle] [accordion_toggle title=”Uitdagend”] Leerlingen en docenten raken gemotiveerd om te leren wanneer ze een uitdagende, maar behapbare opdracht krijgen. Docenten spelen een belangrijke rol bij de persoonlijke en groepsactiviteiten. Zij begeleiden het keuzeproces van onderwerpen, de uitwerking daarvan en de koppeling aan doelstellingen, die men zich stelt. [/accordion_toggle] [accordion_toggle title=”Zelf-georganiseerd”] De leerlingen moeten vertrouwen krijgen in het sturen van het eigen leerproces. Docenten moeten binnen de beperkingen van zo’n project, zoveel mogelijk zelf-georganiseerd en zelfsturend leren toestaan. Dit vraagt een nieuwe manier van denken en geduld. [/accordion_toggle] [accordion_toggle title=”Samenwerking”] Leerlingen vinden het leuk om met leeftijdgenoten samen te werken en dat moet dus gestimuleerd worden door de organisatie van groepswerk en terugkerende feedbackmomenten. Het uitwisselen van informatie wordt dus een bron van actie en reactie. [/accordion_toggle] [accordion_toggle title=”Eigenaarschap”] Als leerlingen (en docenten) het gevoel krijgen controle te hebben over het leerproces, voelen ze zich eigenaar. Eigenaarschap is een essentieel ingrediënt voor motivatie en zelf-georganiseerd leren. [/accordion_toggle] [accordion_toggle title=”Creativiteit”] Creativiteit stimuleert de ontwikkeling van een eigen identiteit en het inzicht in zijn of haar capaciteiten en interesses. Dit is van fundamenteel belang voor het behoud van motivatie en voor het ontdekken van talent. [/accordion_toggle] [accordion_toggle title=”Relevantie”] Het gaat in eerste instantie om de relevantie van het leerproces voor de leerder en niet of het onderwerp deel is van een curriculum. Leeringen moeten de kans krijgen om onderwerpen te onderzoeken, die hen interesseren. Het belangrijkste is dat leerlingen nieuwsgierig worden naar de onderwerpen, die daardoor relevant worden. [/accordion_toggle]

De resultaten

Naast een eigen evaluatie was er een externe evaluatie van het project en die uitkomsten worden hier gebruikt.

Het project toont aan dat autonomie voor de leerling om samen met anderen iets te ontwikkelen, positief uitwerkt op de motivatie om iets te leren.
De internationale samenwerking in de projecten werkt motiverend (elkaar leren kennen, projecten ontwikkelen, producten maken) en leverde betere resultaten, dan lokale projecten.
De projectmatige aanpak stimuleert het verwerven van ‘transversale vaardigheden’ en daarmee de mogelijkheid om ‘leren’ als instrument te zien en te gebruiken voor verdere ontwikkeling (binnen en buiten het formele onderwijs).
De leerlinggestuurde benadering vereist de deelname van een docent, maar dan wel in de rol van een leer-architect, begeleider of coach.
Docenten moeten de gelegenheid hebben om zich goed voor te bereiden op die andere rol in het leer-proces.
Een belangrijke uitdaging is de afstemming met de formele opleiding en het curriculum.

Wat vinden de deelnemers van reAct?

Aan het woord leerlingen en docenten uit de verschillende landen.

[custom_button text=”Bekijk het interview” title=”Bekijk het interview” url=”https://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=Cl9TgYvGjdg#!” size=”medium” bg_color=”#FF5C00″ text_color=”#FFFFFF” align=”left” target=”_blank”]

Tot slot

ReAct was een experiment, dat positief uitpakte en goede resultaten opleverde. Dat is hoopgevend, maar het succes valt niet van het plafond.

Intussen heeft reAct navolging gekregen in verschillende Europese landen. Ook in Nederland werken we aan een vervolg, dus als u belangstelling heeft, neem contact op of bekijk het document 'Richtlijnen voor de invoering van de reAct methodiek.

Meer informatie
www.reactproject.eu
pieter.devries@tudelft.nl

e-blog

De reAct-methode

De reAct-methode

Geef een reactie Reactie annuleren